İnsanların uykuya dalarak kaza geçirme riskini ortadan kaldırmak için geliştirilen basit bir cihazın, şantiyelerde çalışan işçilerin pandemi döneminde enfeksiyona yakalanmalarını önleyerek bir kahramana dönüşeceğini kim akıl edebilirdi ki? İnşaat sektörü için dijital çözümler üreten WakeCap isimli Amerikan firması bunu akıl etmiş ve akıllı bareti geliştirmiş.

WakeCap şantiye ortamında çalışan işçilerinin birbirleri ile aralarındaki mesafenin takibini yaparak, verimliliklerini ve güvenliklerini artırmayı amaçlayan, bir akıllı baret.

Şirket, kendisiyle aynı ismi verdikleri ürünlerini aslında bir güvenlik problemini çözmek için tasarlamış: Temel hedef, uykuya dalmak üzere olan sürücülerde başın öne düşme hareketini tespit etmek imiş. Ona “uyandıran başlık” anlamına gelen WakeCap adı verilmesinin sebebi de bu zaten. Ancak güvenlik amaçlı bir izleme cihazı olarak geliştirilen cihaz, kısa süre içinde özellikle de inşaat şantiyelerinde faydalanılan bir teknolojiyi içerecek şekilde evrim geçirmiş.

Kovid-19 salgını küresel ölçekte bir halk sağlığı krizine neden olup, ekonomileri durma noktasına getirdiğinde, baretlerin sert başlığına takılarak veri üretebilen bu basit cihazlardan filyasyon (kaynak arama) uygulamalarına benzer şekilde, temaslı takibi yapmada da yararlanılacağı görülmüş. WakeCap, bu özelliğiyle virüsün şehirleri teslim aldığı dönemlerde, işçiler için ek güvenlik ekipmanı işlevi görerek adeta bir kahramana dönüşmüş.

2017’de kurulan firma, çok uluslu birçok inşaat şirketi ile çalışıyor. Amerika Birleşik Devletleri, Ortadoğu, Japonya ve Hindistan şu an için çalışmalarını yürüttüğü ülkeler arasında.

Ürünün ortaya çıkma hikayesi gerçekten ilginç. Şirketin müşterilerinden Besix, 2020 yılı bahar aylarında 2.200 kişilik bir şantiyede bir inşaat işçisinin Kovid-19’a yakalandığını öğreniyor. Pozitif hastanın virüsü hızla diğer çalışanlara da bulaştırma riskini göze alamayacak olan şirket, izleme/takip becerisine sahip ürünü geliştiren WakeCap firmasının yöneticilerinden şu soruyu cevaplamalarını istiyor. Eldeki verilerden hareketle bize bu çalışanın sahada nerelerde bulunduğunu ve kimlerle temas etmiş olduğunu söyleyebilir misiniz? WakeCap’in Kuzey Amerika’dan sorumlu başkan yardımcısı Daniel Pifko’ya göre, bu sorunun daha o günden “Elbette,” şeklinde basit bir cevabı vardı.

Firma talep edilen beceriyi geliştirme çalışmalarına zaten başlamış olduğundan, söz konusu işçinin şantiyedeki hareketlerini içeren bir harita ile uzun süredir yakın temas halinde olduğu çalışma arkadaşlarının listesini Besix’e sunması birkaç saat alıyor.

Firma yetkilileri, “Pozitif vakaları tespit edebilmek için, belirli bir çalışanın kimlik numarasını sisteme girmemiz yeterli. Bu şekilde karşımıza o kişiyle temas eden herkesin listesi çıkıyor,” diyor. İlk vakanın ardından, ekip üyeleri ikinci ve üçüncü dereceden temaslıları, yani enfekte olmuş işçinin temas ettiği kişilerle teması olan kişileri incelemişler. Bu da hangi işçilerin Kovid-19’e yakalanmış olabileceğini doğru bir şekilde tahmin etmelerine yardımcı olmuş. Akıllı baret WakeCap sayesinde, Besix’in elinde pandemi ile mücadeledeki en önemli araçlardan biri olan bir tür filyasyon uygulaması vardı artık.

Akıllı Baret Sosyal Mesafeleri de Takip Ediyor

Akıllı baret WakeCap inşaat şirketlerinin, tavsiye edilen sosyal mesafe önlemlerinin dikkate alınıp alınmadığını ve işe yarayıp yaramadığını görmelerini de olanaklı hale getiriyor. Pifko, “Eskiden bu şirketlere önlemlerin işe yarayıp yaramadığını sorsam, cevap veremezlerdi; çünkü bilmeleri mümkün değildi,” diyor. “Biz onların bu sorunun cevabından emin olmalarını sağlıyoruz. Temas, bu odadaki 15 kişiyle mi sınırlı? Bunun cevabını anında verebiliyoruz.”

Cihaz, hemen alınıp kullanılabilen (bir eğitim gerektirmeyen) ve kullanım kolaylığına sahip donanımıyla öne çıkıyor: Zira yalnızca insanların nerede ve kiminle temas kurduğunu izliyor. Sistem dört parçadan ibaret. Her işçinin sert başlığının ense kısmında bulunan ayar düğmesine, 30 gramdan daha hafif olan küçük bir izleme cihazı takılıyor. Cihazda aynı zamanda düşmeleri ve darbeleri algılayabilen bir akselometre (ivmeölçer) var ki bu da önemli bir güvenlik önlemi.

Kullanıcılar, cihazın üzerindeki bir düğme yardımıyla, bir acil durum bildirebiliyor ve/veya acil durum mesajlarının alındığını teyit edebiliyorlar. Aynı işleve sahip ama barete takılmayan kart şeklindeki bir rozet de isteğe bağlı olarak sisteme entegre edilebiliyor.

Sistemde kilit rol oynayan unsur, şantiyedeki yapı elemanlarına tutturulan, nispeten büyük ankraj cihazları. Bu ankrajlar işçilerin baretlerinde bulunan cihazlar arasındaki iletişimin inşaattaki duvar veya kat gibi sinyal engelleyici fiziksel engellere takılmadan en üst seviyeye ulaşmasını mümkün kılan bir “mesh network” (örgüsel ağ) oluşturuyor. Onlar sayesinde, sıcaklık, nem ve hava basıncı da ölçülerek, inşaat şirketlerine tehlikeli ısı seviyelerine karşı ek güvenlik sağlanıyor ve daha fazla esneklik sunuluyor.

Akıllı Baret – Örgüsel Ağ

Mesafelerin ölçümü sadece sinyal gücü üzerinden yapılıyor. Baret cihazlarında kamera veya GPS alıcısı bulunmuyor. Firma yetkilisi Pifko, “Çevremize yerleştirilen ankraj noktalarının sinyal gücünü, Alınan Sinyal Gücü Göstergesi [RSSI] verilerini kullanarak ölçüyoruz ve ardından multilaterasyon yöntemiyle baretlerin konumunu belirliyoruz,” diyor. “Bir çalışan proje sahasından ayrıldıktan sonra, onunla ilgili hiçbir izleme yapılmadığını da özellikle belirtmekte fayda var.”

Akıllı Baret WakeCap Personel Giriş-Çıkış saatlerini de Kayıt Altına Alıyor

Akıllı baret WakeCap’in bir diğer özelliği ise; proje yönetimi yazılımıyla, acil durum bildirim platformlarıyla, giriş-çıkış ve personel devamlılık uygulamalarıyla uyumlu çalışacak şekilde de tasarlanmış. Özellikle de işçiler sahaya geldiği anda kayıtlarını tutabilmek, Kovid-19 döneminde elzem hale gelen temassız iletişimi mümkün kılması açısından da büyük bir ilerleme. Dolayısıyla artık şantiye sahasına giriş ve çıkışlarda kart basmaya veya dokunmatik kalemle imza atmaya ya da cep telefonu ile oturum açmaya gerek yok. Tabiri caizse işçilerin şantiyeye ellerini kollarını sallayarak girmeleri yeterli.