YÜRÜYEN MERDİVENLER

Yürüyen merdivenler, kalabalık insan topluluklarının bulunduğu hava limanları, otogarlar, üst geçitler, sergi salonları, istasyonlar gibi yerlerde insan akışını sağlayan hareketli merdiven olarak tanımlanabilir. Taşıma kapasitesi asansörlere oranla oldukça fazladır. Projeye göre basamaksız olarak tasarlanabilir, hem açık hem kapalı mekanlarda kullanılabilir.

Kesintisiz çalışması, güvenli oluşu, kalabalık insan topluluklarına hitap etmesi, az alan işgal etmesi, hızlı olması, zamandan tasarruf sağlaması gibi sebeplerden dolayı tercih edilmektedir.

YÜRÜYEN MERDİVENİN TARİHİ

Yürüyen merdiven için ilk patent 1859 yılında alınsa da, ilk kullanımı ve tanıtımı 1900 yılında Paris fuarında olmuştur. 1906 senesinde Londra metro istasyonunda ise ilk yürüyen merdiven kullanıma sunulmasına rağmen, 1911 yılında kullanımdan kaldırılmıştır.

Bu sistemlerin gelişimi özellikle 1970’li yılların sonlarına doğru hız kazanmış olup 60

ile 600 metre arasındaki mesafelerde kullanımına imkan tanıyacak duruma gelmiş ve o dönem için optimum bir çözüm sağlamıştır.

YÜRÜYEN MERDİVENİN ÇALIŞMA PRENSİBİ

Kapalı alanlarda ve dış mekanlarda kullanılanlar olarak sınıflandırabiliriz. Genelde kapalı alanlarda çalışanlarda cam korkuluk kullanılırken, dış mekanlarda ise mukavemet açısından paslanmaz çelik tercih kullanılmaktadır.

Yürüyen merdivenlerin boyutlarını; tırmanma açısı, yüksekliği, basamak genişliği, basamak genişliği gibi teknik etkenler belirlemektedir. Kullanılacağı yere göre trafik hesabı yapılmalıdır. Yürüyen merdivenler, 25 – 27,3 – 30 ve en fazla 35 derece açılarında imal edilirler.

Sistemin alt kısmında dönüş istasyonu, üst kısmında ise hareket istasyonu bulunmaktadır. Bu iki istasyonu birbirine bağlayan raylar vasıtasıyla bir döngü oluşur. Kişilerin yürüyen merdivene binişi ve inişi esnasında kaza yaşanmaması adına merdivenlerin basamak hızları 0,5 ile 0,75 m/sn aralığında yapılmaktadır. Basamak adedi merdivenin toplam yolu ile doğru orantılı olarak hesaplanır. İnsanların tutabilecekleri basamak hızıyla uyumlu hareket eden plastik el bandı bulunmaktadır.

Yürüyen merdivenlerin yoğunluğa göre çalışan veya durabilen modelleri vardır. Optik sensörler sayesinde insan trafiği algılanarak, sistemin durması veya çalışması kontrol altına alınır. Yine aynı şekilde insan yoğunluğu arttığı takdirde düşük veya yüksek hız kontrolü yapılabilir.

Yürüyen merdiven sistemleri ihtiyaçlar ve talepler doğrultusunda farklı standartlarda da üretilebilir. Bunların içerisinde “spiral yürüyen merdiven” ve “tekerlekli sandalye merdiveni” en çok rastlanan sistemlerdir.

Yürüyen merdivenin parçalarının montajının yapıldığı karkasa, truss (iskelet) adı verilir. Montajının kolay olması açısından iki parça halinde imal edilebilir. Bu tarz iki parçalı iskeletlerin montajı çok daha fazla önem arz etmektedir.

YÜRÜYEN MERDİVENLERDE HIZ KONTROLÜ

Kullanıldığı yerin yoğunluğuna bağlı olarak değişmekle birlikte ortalama hız 0,5 m/sn olmalı 1 m/sn nin üzerine ise kesinlikle çıkılmamalıdır. Yolcunun sabit ortamdan hareketli ortama ya da tam ters durumlarda oluşabilecek hız farkı biniş ve iniş esnasında tehlike oluşturabilir.

Hız kontrol sistemlerinin kullanılması konfor, enerji verimliliği ve sistemdeki aşınmayı minimum seviyeye indirerek bakım maliyetlerini azaltması açısından da tavsiye edilmektedir.

YÜRÜYEN MERDİVENLERDE EMNİYETLİ YOLCULUK

Yürüyen merdivenlerin kullanımı esnasında aşağıdaki konulara özen gösterilmelidir

-Kişi hareketini engelleyecek şeylerle (alışveriş sepeti vs) kullanmamalıdır.

-Ayaklar basamakların kenarlarından uzak tutulmalıdır.

-Basamaklara oturulmamalıdır.

-Merdivenin hareket yönüne doğru bakılmalıdır.

-Küçük çocuklar, ebeveynlerinin eşliğinde kullanmalıdır.

-Yürüyen merdivenin hareket yönüne aksi istikamette inmeye veya çıkmaya çalışılmamalıdır.

-Herhangi bir olumsuzluk durumunda stop butonuna basılarak sistemin çalışması durdurulmalıdır.

Kaynak : İMRAK C. Erdem, İsmail GERDEMLİ, Asansörler ve Yürüyen Merdivenler,