Taşıyıcı sistem tasarımında mimarların en sık yaptığı hataları bu yazımızda çözümleriyle birlikte sizlerle paylaştık. Detaylar makalemizin devamında…

Taşıyıcı sistem tasarımında asıl olan ya da diğer bir deyişle uygulamada esas olan statik projesidir.Donatıların yerleşim ve oranı, kullanılacak malzemelerin cinsi, mukavemetleri gibi konular tamamıyla inşaat mühendislerinin görev alanı içerisinde kalmaktadır.

Ancak mimar projeyi ihtiyaç programı, yönetmelikler, işverenin istekleri, teknik kaideler gibi çeşitli programlara göre işlerken bazı temel bilgilere dikkat etmek durumunda.İşte bu sebeple mimar tasarım safhasında mutlak surette statik proje müellifiyle fikir alışverişinde bulunmalıdır.

Sonrasında yaşanacak problemlerin önüne geçmek adına yaşanacak olası sıkıntıların önüne geçmek noktasında bu hususlar çok önemlidir.

Genel manada yapılması en muhtemel hatalardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir;

Kolonların önünde  duvar çözmek döşeme tipi asmolen değilse duvarların yan yatma riskini artıracağından büyük tehlike arzetmektedir.

Kolonların hep aynı doğrultuda ve büyüklükte yerleştirilmesi çoğu kez sıkıntı oluşturacaktır.Binanın betonarme sistemi komple yekpare halde çalışacağından binanın statiği için başarılı bir çözüm olmamaktadır.

Kolon ebatlarını doğru seçmemekte önemli mimari tasarım hatalarından biridir.Elbette taşıyıcı sistemin statik proje müellifi olan inşaat mühendisince hazırlanacak olduğu bir gerçek ama boyutların kurtarmadığı durumlarda mühendis projeyi kurtaracak şekilde büyütmeler, yer değiştirmeler ile oynatabilmektedir.Bu durum mimarinin de değişmesine neden olmaktadır.

Taşıyıcı sistem tasarımında mimarların yaptığı en sık hatalardan birisi de hiç şüphesiz 20cm kolonlar planlandığı durumlardır.Deprem yönetmeliğine göre 20 cm kolon veya perde olamaz.En küçük kolon ebatı 25 cm olup pek çok inşaat mühendisi güvenli yerde kalmak için 30 cm olarak uygulama yapar.

Kirişlerin tercih edilecek döşeme türüne göre geçebileceği yerleri tahmin etmek , iş uygulamaya döndüğünde odaların ortasından kiriş geçmesine neden olabilmektedir.

Mimarların sıklıkla yaptığı taşıyıcı sistem tasarım hatalarından birisi de kolonlar arası mesafenin ya da diğer bir deyişle açıklıkların 7 m’den fazla olmasıdır.Ortalama her bir döşeme 20 – 25 m2 ‘den fazla büyük olmamalıdır.Aksi halde sistem sıkıntıya düşebilir.

Taşıyıcı sistem tasarım hatalarından birisi de iki düşey taşıyıcının veya diğer adıyla kolonun birbirine çok yakın planlanması da diyebiliriz.Bu durumda sistem çift yönlü çalışacak olup birbirine zorluk çıkaran iki çalışan gibi işletmeyi zarara uğratabilir.

Perdeler deprem güvenliği için oldukça önemlidir.Projelerde yeterli sayı ve oranda planlanmalıdır.

Havalandırma bacalarının , tesisat ve çöp bacaları gibi boşlukların hatta asansör kuyusundaki kirişlemelerin iç temiz ölçüleri daraltması riskine karşın kiriş yerleri çok iyi ön görülmelidir. Yoksa kirişler bu boşlukları kapatır ve büyük problemler yaşanabilir.

Çok sık olmasa da düşeyde devam etmeyen kolonlar teknik olarak problemli uygulamalara neden olacağından çok mecbur olunmadıkça tercih edilmemelidir.

Kısmi bodrumlar ve temelde yapılacak kot farkları da yapının statik sağlığı için tehlike oluşturmaktadır.Yani ya hep ya hiç mantığıyla , ya bodrum katlar tamamen bina izdüşümü boyunca yapılmalı, ya da hiç yapılmamalıdır.

Yukarıdaki resimde muhtemeldir sonradan eklenen bir kolonun kapının açılımını etkilemesi görülmekte

Bina girişi ve yaşam alanlarını kullanılamayacak şekilde daraltan – kısıtlayan kolonların tasarımı.Bu çoğu kez statik projelerin çizimi aşamasında mühendisin dayatmasıyla oluşur ancak çoğu kez balkonlarda sırf aksı devam ettirsin diye balkonlarda en verimli alanı yuvarlak ve türevi kolonlarla işgal etmek te yapılan hatalardan biri olarak söylenilebilir.

Murat ERÇELEBİ

Kaynak : http://www.mimarihaber.net/2017/12/30/tasiyici-sistem-tasariminda-mimarlarin-en-sik-yaptigi-hatalar