Karbon Elyaftan Asansör Halatı
Kentselleşme ile birlikte şehirlerdeki insan sayısının artması sonucu yüksek katlı binalarda yeni tasarımlara ihtiyaç duyulmuştur. KONE UltraRope™; çelik kablo yada halatların birçok dezavantajını ortadan kaldıran yeni bir karbon elyaf teknolojisidir.
Çelik halatların temel problemi ağırlıktır. Karbon elyaf’tan yapılan ve yüksek sürtünmeli eşsiz kaplamaya sahip KONE UltraRope halatlar; son derece hafif olup yüksek binalarda enerji tüketimini önemli ölçüde azaltmaktadır. Halat ağırlığındaki düşüş, asansörün hareket eden kütlesinde de dramatik bir düşüş anlamına gelmektedir. Karbon elyaf halatın asansörün hareket eden kütlesinin toplam ağırlığına olan önemli etkisiden dolayı, KONE UltraRope’un faydaları kat edilen mesafe arttıkça artmaktadır.
KONE UltraRope, bilinen çelik halatlara göre iki kat daha uzun kullanım ömrüne sahip olup özel kaplaması sayesinde hem yağlama gibi bakım ihtiyacına gereksinim duymamakta hemde olası çevresel etkilere karşı direnç sağlamaktadır. Epoksi kaplama sayesinde karbon elyaflar dikdörtgen çubuk şeklinde tutulabilmekte ve gerilme karbon elyaflara aktarılabilmektedir. Kullanılan elyaflar yüksek elastik modüle, iyi eğilme ve yorulma özelliklerine sahip olup yüksek sıcaklıklara karşıda dirençlidir.
Günümüzde asansörlerin çalışma mekanizması yaklaşık 500 metreye kadar tek şaft ile sınırlıdır, bu durum çok yüksek binalarda transferler gerektirmektedir. Çünkü çelik halatın ağırlığı çıkılan yükseklikten önemli ölçüde etkilenmektedir, tüm diğer faktörler aynı kalsada kabini yukarı kaldırmak için ihtiyaç duyulan enerji miktarı katlanarak artmaktadır. KONE UltraRope aynı dayanımda çelik çekirdekli halata göre %19 daha hafiftir.
500 metre yüksekliğinde bir binada, 2,000 kg’lık bir kabini kaldırmak için gerekli çelik halat ağırlığı 29,000 kg iken, UltraRope ağırlığı yalnızca 12,800 kg’dır (%55 daha hafif), geleceğin yüksek binaları için bu muazzam bir etkidir. UltraRope ile 1,000 metrelik mesafenin tek şaftta alınabilmesi mümkündür, buda yüksek kulelerde zirveye ulaşmak için transfer lobilerinin ve çoklu şaftların kullanımını yarıya düşürmektedir. Yani 1 kilometrelik bir binada tek kabin ile yada 2 kilometrelik bir binada iki kabin ile yolculuk şuan için mümkündür.
UltraRope’un hafifliği enerji tasarrufunu da beraberinde getirmektedir, çelik halat konfigürasyonunda bir asansörü çalıştırmak için 1,180 megavat-saat (MWh) elektrik ihtiyacı var iken KONE UltraRope için yalnızca 1,050 MWh’e ihtiyaç duyulmaktadır. 500 metre yüksekliğinde bir binada, UltraRope kullanımı ile toplam hareket eden asansör kütlesindeki %60’lık düşüş, yıllık %15’lik enerji tasarrufu sağlamaktadır. Bu performans artan yükseklikle birlikte katlanarak artmaktadır. 800 metrelik bir binada ise, hareket eden kütlenin %90’lık düşüşü, %45’lik yıllık enerji tasarrufu sağlamaktadır.
KONE UltraRope son derece mukavemetli olup aşınma ve yaşlanmaya karşı oldukça dirençlidir. Binaların yapısal salınımından dolayı asansörlerde görülen arıza süreleri UltraRope ile azalmaktadır. Çünkü karbon elyaf malzeme çelik ve diğer yapısal malzemelere göre tamamiyle farklı frekansta rezonansa sahiptir. Çelik halat kullanımında bu sebepten dolayı ekstra denkleştirici halatlara ihtiyaç duyulmaktadır ve kimi zaman bina salınımı halatların salınımıyla aynı yada daha yüksek frekansta olduğunda tamamen durmalar yaşanmaktadır. KONE UltraRope daha hafif olup, binadan çok daha yüksek frekansta salınım yapar dolayısıyla bu koşullar altında herhangi bir durma yaşanmamaktadır.
KONE UltraRope hem gerçek asansörlerde hemde KONE’nin Finlandiya’daki araştırma geliştirme tesislerinde titiz bir şekilde geliştirilmekte ve test edilmektedir. 2010’dan beri KONE’nin yerin 350 metre altındaki Tytyri tesislerinde bulunan Dünya’nın en uzun asansör test merkezinde çalışmaları devam etmektedir. UltraRope Ekim 2013’te, 146 KONE asansörü bulunan Singapur’daki “Marina Bay Sands Resort Hotel”in 3. Kulesinin 34-57 katları arasında 195 m yüksekliğindeki yolcu asansöründe denenmiştir ve başarılı sonuçlar vermiştir.
Kaynak: http://www.kone.com/en/
